به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آوای دیار ما، رحیم قلم‌زن اشرف متولد سال ۱۳۳۹ از خانواده‌ای کاملاً مذهبی است که چهار نسل از آن‌ها تا به امروز در برگزاری آیین سنتی مذهبی آتش زدن خیام اباعبدالله الحسین (ع) نقش ایفا کردند.

برای خیلی از آستانه‌ای‌ها اسم خانواده قلم‌زن اولین بار از بلندگوهای حرم به گوش رسیده، وقتی که هرسال بعد از اقامه نماز ظهر عاشورا، از بلندگوهای حرم شنیده می‌شود: آقای قلم‌زن خیمه‌ها رو حرکت بده...

صدایی که از شروع احاطه شدن فضایی احساسی بر صحن و سرای حرم آقا سید جلال‌الدین اشرف (ع) حکایت دارد.

صحن حرمی که مثل هرسال مملو از جمعیتیِ که به نظر انتظار می‌کشند، انتظار یک اتفاق تکراری که انگار هرسال جدیدِ...

امسال که بعد از ۲ سال وقفه به دلیل شیوع ویروس کرونا آیین سنتی مذهبی آتش زدن خیام اباعبدالله الحسین (ع) برگزار نشده بود، به دیدار رحیم قلم‌زن اشرف رفتیم تا خاطرات و تاریخچه این آیین باشکوه سنتی مذهبی را مرور کنیم.

رحیم قلم‌زن با یادآوری چگونگی شکل‌گیری این آیین در دیار ما گفت: حسن قلم‌زن اشرف (پدربزرگم) از متولیان حرم آقا سید جلال‌الدین اشرف (ع) بود و به دلیل ارادت ویژه‌ای که به خاندان عصمت و طهارت داشت در آن سال‌ها که وسیله نقلیه مثل امروز فراهم نبود هرسال پای پیاده به زیارت کربلا مشرف می‌شد و با الگوبرداری از آیین مذهبی آتش زدن خیام اباعبدالله الحسین (ع) که در کربلا برگزار می‌شد، تصمیم گرفت مشابه آن آیین را در جوار حرم آقا سید جلال‌الدین اشرف (ع) برگزار کند.

حاج حسن ۸۳ سال قبل با همراهی برادر و برادرزاده‌هایش خیمه‌هایی که اسکلت فلزی داشت و با پارچه پوشیده شده بودند را آماده کرد و آیین سنتی مذهبی آتش زدن خیام اباعبدالله الحسین (ع) برای اولین بار در دیار ما برگزار شد.

بعد از حاج حسن (پدربزرگ)، برپایی خیام این آیین سنتی مذهبی به عهده رضا قلم‌زن اشرف (پدر) گذاشته شد.

پدرم هفتم محرم هرسال به تهران می‌رفت و خیمه‌های آماده برزنتی را تهیه می‌کرد و به آستانه‌اشرفیه می‌آورد.

روز بعد در منزل پدربزرگ، هیئتی‌ها گرد هم می‌آمدند و مادر برایشان غذای نذری آماده می‌کرد و مقدمات برگزاری آیین ظهر عاشورا توسط پدر (رضا قلم‌زن اشرف)، ابراهیم میر هاشمی نسب، حسن زوار جلالی، تیمور دلیر صابر، گل‌آقا اشرفی و کاظم علی نیا برنامه‌ریزی می‌شد.

آوای دیار ما: در طول این سال‌ها که به آن اشاره شد، آستانه‌ای‌ها ارق و تعصب ویژه‌ای به برگزاری این آیین پیدا کرده‌اند و مشارکت در برگزاری آن را مقدم بر سایر مراسم‌های مذهبی می‌دانند.

برگزاری این آیین از قالب مراسمی خانوادگی خارج شده است و با مشارکت شهروندان در آن، گسترشی چشمگیر پیدا کرده و حدود ۵۰۰ نفر از اهالی شهر در آن نقش‌آفرین هستند.

آستانه‌ای‌ها برای حضور در این مراسم از هر نقطه کشور خود را برای ظهر عاشورا به دیار ما می‌رسانند، چه‌بسا سربازان آستانه‌ای که در صورت نداشتن مرخصی برای حضور در این آیین، با فرار از پادگان، اضافه‌خدمت و تنبیه احتمالی را به جان می‌خریدند تا حتماً در برگزاری این آیین نقش‌آفرین باشند.

رحیم قلم‌زن در ادامه گفتگو عنوان کرد: از ۳۱ سال قبل تا به امروز، پس از فوت پدربزرگ و پدرم، ساخت خیمه‌ها را به خاطر علاقه‌مندی به خاندان پیامبر (ع) و امام حسین (ع) بر عهده گرفتم و در این سال‌ها سهیل بزرگ نیا یار و همراه من در تمام مراحل ساخت خیمه‌ها بود.

آیین آتش زدن خیام اباعبدالله الحسین (ع) در طول این سال‌ها به‌صورت سنتی، با یک نمایشنامه ثابت به‌صورت رجزخوانی، به شهادت رساندن و اسیری اهل‌بیت امام حسین (ع) و در نهایت آتش زدن خیام بازخوانی و برگزار می‌شد تا در سال ۱۳۹۰ با پیشنهاد و کمک حسین مسافر آستانه و وحید فخر موسوی، هیئت خیام اباعبدالله الحسین (ع) با اعضای هیئت‌امنایی متشکل از حسین داداشی، مرتضی فخر موسوی، مرتضی لطفی نژاد، حسن شیرین‌کام، علی بدپسند و رحیم قلم‌زن (خودم) به ثبت رسید.

از آن سال به بعد تعزیه‌ها از قالب سنتی خود خارج شد و در قالبی تازه هرسال روایت دلاوری یکی از یاران امام (ع) در ظهر عاشورا بازخوانی می‌شود‌.

منزل مرحوم حاج حسن قلم‌زن (پدربزرگ) ماه محرم هرسال وقف مراحل ساخت خیمه‌ها و پذیرایی از زوار و عزاداران حسینی است.

۵ خیمه امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع)، حضرت علی‌اکبر (ع)، حضرت زینب (س) و اهل‌بیت امام حسین (ع) خیمه‌هایی هستند که در این مراسم نمادین به آتش کشیده می‌شوند.

چوب، پارچه و وسایل موردنیاز ساخت خیمه‌ها ابتدای محرم هرسال از طرف مردم و اعضای هیئت خیام اهدا و تأمین می‌شود.

در پایان گفتگو درحالی‌که مجتبی قلم‌زن اشرف نسل چهارم این خانواده هم به جمع ما اضافه شده بود، از رحیم قلم‌زن پرسیدم شما که ساخت این خیمه‌ها را بر عهده دارید در لحظه آتش گرفتن خیمه‌ها چه حال و هوایی دارید و فکر می‌کنید این آیین تا کی ادامه داشته باشد؟

رحیم قلم‌زن گفت: در آن لحظات کسی در حال خودش نیست، آن لحظات متعلق به امام حسین (ع) است، در آن هنگام مردمی را می‌بینم که گریه‌کنان بر سر و سینه می‌زنند و روح، جسم و فکر همگان در حال و هوای حسین (ع) است و تا زمانی که نام امام حسین (ع) پایدار است این آیین هم ادامه دارد.

آوای دیار ما: در این آیین مذهبی که تلفیقی از نمایش تعزیه است گوشه‌هایی از وقایع عصر عاشورا با حضور حدود ۵۰۰ نفر از شهروندان و با همراهی اعضای ه‍یات‌ خیام اباعبدالله (ع)، آل محمد (ص) و پرچم‌داران برگزار می‌شود.

ظهر دهم محرم، خیمه‌های شبیه‌سازی‌شده پس از حرکت از محل هیئت خیام اباعبدالله الحسین (ع) به حرم آقا سید جلال‌الدین اشرف (ع) می‌رسد و سپس جمعی از عوامل درحالی‌که شبه لباس‌های اشقیا و یزدیان را بر تن دارند با در دست داشتن شمشیر و مشعل‌های آتش پس از نواختن شیپور و طبل جنگ، شقاوت سپاه کفر را به نمایش می‌گذارند و پس از اجرای آیین تعزیه، خیام شبیه‌سازی‌شده اباعبدالله الحسین (ع) به آتش کشیده می‌شوند.

در پایان این آیین هم جمعی از عوامل هیئت آل محمد (ص) با لباس‌های عربی حضور قوم بنی اسد در صحرای کربلا را پس از واقعه عاشورا بازسازی می‌کنند و به همراه عزاداران حاضر در حرم درحالی‌که نوای وای حسین کشته شد را سر می‌دهند با حلقه زدن به دور خیمه‌های در حال سوختن، به سینه‌زنی و عزاداری می‌پردازند.

انتهای پیام/